Inleiding

Voor u ligt de programmabegroting 2023, inclusief het financieel meerjarig perspectief voor de daarop volgende drie jaren.  In deze begroting is geen nieuw beleid opgenomen. Wij hebben daarvoor bewust gekozen, aangezien er nog geen nieuw College Uitvoerings Programma (CUP) is vastgesteld. Wel is dit inmiddels opgesteld. Wij bieden u dit separaat en gelijktijdig met deze begroting aan. Aan de hand van de besluitvorming van uw raad over het CUP,  zal dit alsnog via wijziging in de begroting worden verwerkt. Door deze knip aan te brengen is het volstrekt helder welk bedrag voor nieuw beleid beschikbaar is en tot welk bedrag uw raad daar invulling aan geeft.
In deze begroting zijn wel verwerkt de gevolgen van de herverdeling van het Gemeentefonds, welke ingaande 2023 zijn beslag heeft gekregen. Voor Ommen heeft die herverdeling gunstige gevolgen. Ook de septembercirculaire is in deze begroting verwerkt.

Wij kunnen gerust stellen, dat Ommen nog steeds een financieel gezonde gemeente is. Er is een bedrag  van meer dan € 1 miljoen beschikbaar voor nieuw beleid . Met inachtneming daarvan is nog steeds sprake van een structureel sluitende meerjarenbegroting, is het eigen vermogen meer dan op orde en de tarieven / woonlasten mogen gunstig worden genoemd in vergelijking met andere gemeenten. En daar tegenover staat een voorzieningenniveau dat er wat ons betreft mag zijn. Op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs, sport, cultuur, openbare ruimte en het sociaal domein kunnen wij burgers en bedrijfsleven een omgeving bieden die een goede basis vormt om in te vertoeven en tevens ruimte biedt voor ontwikkeling.

Dit alles is een situatie waar we op zich trots op mogen zijn. Het is echter geen vrijbrief om rustig achterover te leunen. Zo zijn er nog diverse risico's en onzekerheden die boven de  markt hangen. Te denken valt aan corona, de energiecrisis, de inflatie in algemene zin, het vluchtelingenvraagstuk en de situatie rondom Rusland en Oekraïne.

Het behouden van een goed en adequaat personeelsbestand is een bovengemiddeld aandachtspunt. Gelet op de huidige arbeidsmarkt is dit een moeilijke opgave. We zijn een kleine en flexibele organisatie met gedreven medewerkers; het is van belang dat we dit voldoende op peil weten te houden. We zullen met elkaar (intern en extern) hard moeten werken om te blijven zorgen voor een veilige en leefbare samenleving. Als college willen wij ons de komende periode daarvoor maximaal inzetten.

Opzet en vorm

Qua opzet wijkt de begroting 2023 niet af van die van 2022. Zo is de begroting ingedeeld naar de door uw raad vastgestelde programma’s Bestuur & Bedrijfsvoering, Omgevingskwaliteit, Economie en Samenleving. Daarin zijn onder andere opgenomen de te bereiken doelen, concrete acties en de financiële middelen per programma (onderverdeeld naar de verplichte taakvelden). in overleg met de financiële werkgroep is er voor gekozen de belangrijkste indicatoren op te nemen in de programma's en de overige indicatoren in een bijlage.
Onderstaand plaatje geeft een beeld van de (samenhang tussen de) programma's:

Het bovenstaande ziet u ook terug in de digitale begroting die te raadplegen is via https://ommen.pcportal.nl/. Deze is doorklikbaar, eenvoudig van opzet en sluit goed aan op de totale P&C cyclus.

De begrotingsdoctrine

In 2014 heeft de raad van Ommen een begrotingsdoctrine vastgesteld. Deze heeft de afgelopen jaren goed gefunctioneerd en het lijkt ons goed de hoofdlijnen daarvan op deze plaats nog eens te herhalen:

1.   De begrotingscyclus omvat vier jaren, waarbij het beleidsmatige en financiële kader elk jaar wordt bepaald in de kadernota. Dit wordt jaarlijks uitgewerkt in de programmabegroting. Afwijkingen worden twee keer in het jaar verantwoord in bestuursrapportages. De uiteindelijke inhoudelijke en financiële verantwoording vindt plaats bij de jaarrekening. Inmiddels is de begrotingscyclus zo ingericht.

2.   De begroting gaat uit van de volgende richtlijnen:

• de begroting is elk jaar meerjarig sluitend. Inmiddels is dat steeds het geval.
• de weerstand wordt berekend aan de hand van alle voorziene risico's en opgenomen in een toereikende algemene reserve. Inmiddels wordt jaarlijks de weerstand berekend. Thans is deze € 2,8 miljoen  De voorziene algemene reserve van ruim € 20 miljoen (per 1 januari 2022) is dus ruimschoots toereikend.
• tussentijdse wijzigingen vinden slechts plaats indien ze onvermijdelijk en onuitstelbaar zijn, daarbij worden overschotten/tekorten niet tussentijds gecompenseerd. Inmiddels is de eis van zowel onvermijdelijk als onuitstelbaar niet erg reëel gebleken. Wel is deze richtlijn vertaald naar de beide bestuursrapportages, waarbij de gemeenteraad afwijkingen voorgelegd krijgt.
• de netto schuldquote bedraagt hooguit 130% van de begroting. Inmiddels is in het nieuwe bestuursakkoord de maximum norm verlaagd naar 100%. De afgelopen jaren heeft Ommen hier steeds aan kunnen voldoen en ook thans is dat nog het geval.
• budgetoverhevelingen worden aan de gemeenteraad voorgelegd ten tijde van de tweede bestuursrapportage. Inmiddels is dit bestendige praktijk.
• kapitaallasten worden bepaald op grond van actuele meerjarenramingen. Inmiddels is dit bestendige praktijk.

De planning voor de behandeling van deze begroting ziet er als volgt uit:

Wij stellen u voor conform het vaststellingsbesluit te besluiten tot vaststelling van de programmabegroting 2023 en de (meerjaren) begroting 2024 - 2026. Daarmee machtigt uw raad ons college uitvoering te geven aan het begrotingsjaar.

Wij zien uit naar de bespreking van deze begroting door en met uw raad.

Ommen, 4 oktober 2022

Burgemeester en wethouders van Ommen,